มังงะกับการเติบโตของวัฒนธรรมอ่านในสังคมไทย

[Prichas]

ในตอนหลายสิบปีที่ผ่านมา วัฒนธรรมการอ่านของชาวไทยมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก โดยยิ่งไปกว่านั้นในกลุ่มเยาวชนแล้วก็วัยรุ่น ซึ่งหนึ่งในสิ่งสำคัญที่ช่วยปลูกฝังนิสัยรักการอ่านให้กับคนพวกนี้ก็คือ มังงะ หรือการ์ตูนประเทศญี่ปุ่น มังงะแปลงเป็นหนึ่งในตัวกลางที่เชื่อมโยงเด็กไทยเข้าสู่โลกของหนังสือ รวมทั้งในเวลาเดียวกันก็สนับสนุนให้เกิดการพัฒนาทางด้านจินตนาการ ภาษา และก็การคิดเชิงวิพากษ์
 
 มังงะในประเทศไทยเริ่มเข้ามาอย่างเอาจริงเอาจังในช่วงสมัย 80 รวมทั้ง 90 ผ่านแมกกาซีนการ์ตูนรายสัปดาห์แล้วก็สถานที่พิมพ์ที่ซื้อลิขสิทธิ์มาจากญี่ปุ่น มังงะเรื่องดังในสมัยนั้น ดังเช่นว่า ดราก้อนบอล เซเลอร์มูน หรือซามูไรร่อนเร่ ได้สร้างปรากฏการณ์ในตลาดหนังสือเด็กและเยาวชนไทยอย่างกว้างขวาง จนกระทั่งปัจจุบัน หลายเรื่องยังคงมีฐานแฟนๆเหนียวแน่น และมีการนำกลับมาพิมพ์ใหม่ในแบบอย่างฉบับสะสมหรือฉบับดิจิทัล
 
 หนึ่งในเหตุผลที่มังงะสามารถแทรกซึมไปสู่สังคมไทยเจริญคือ ความสามารถสำหรับการเล่าเรื่องที่น่าติดตาม พร้อมด้วยภาพอธิบายที่งดงามรวมทั้งสื่ออารมณ์ได้ดี มังงะหลายเรื่องมิได้เน้นย้ำเพียงแค่ความบันเทิงแค่นั้น แต่ยังแฝงไปด้วยบทเรียนชีวิต ข้อคิดทางสังคม รวมทั้งมุมมองต่อโลกที่นานัปการ อาทิเช่น ความเที่ยงธรรม ความกล้าหาญชาญชัย มิตรภาพ ความรัก หรือแม้กระทั้งใจความสำคัญทางด้านจิตวิทยา
 
 ในด้านของการพัฒนาความถนัด มังงะช่วยสนับสนุนความถนัดการอ่าน การจดจำ รวมทั้งการตีความรายละเอียดได้อย่างมีคุณภาพ โดยยิ่งไปกว่านั้นในกลุ่มเด็กที่บางทีอาจไม่ค่อยสนใจหนังสือเล่มครึ้มๆมังงะจึงเป็นตัวเลือกที่ช่วยกระตุ้นให้เด็กอยากเปิดอ่านหนังสือ รวมทั้งนำไปสู่การพัฒนาความชำนาญการอ่านอย่างต่อเนื่อง
 
 นอกเหนือจากนั้น มังงะยังช่วยเปิดโลกทัศน์ของคนอ่านให้กว้างขึ้น ผ่านการนำเสนอวัฒนธรรมประเทศญี่ปุ่นในทางมุมต่างๆทั้งยังเรื่องความเกี่ยวพันในครอบครัว การเล่าเรียน การทำงาน หรือแม้แต่พิธีกรรมแล้วก็ขนบธรรมเนียมต่างๆซึ่งแม้จะเป็นวัฒนธรรมฝรั่ง แต่ก็มีหลายแง่มุมที่สอดคล้องหรือคล้ายคลึงกับวัฒนธรรมไทย คนอ่านก็เลยสามารถศึกษาและเอามาเปรียบเทียบได้อย่างเป็นธรรมชาติ
 
 เมื่อไปสู่สมัยดิจิทัล การเข้าถึงมังงะก็ยิ่งง่ายขึ้น จากเดิมที่จะต้องซื้อเป็นเล่มหรือเช่าจากร้านการ์ตูน ตอนนี้มีเว็บไซต์แล้วก็แอปพลิเคชันเยอะมากๆที่ให้บริการมังงะทั้งยังแบบฟรีและก็แบบเสียเงิน ทำให้คนอ่านสามารถติดตามเรื่องโปรดได้ทุกที่ทุกเวลา ความสบายนี้ยังมีผลให้ฐานผู้อ่านมังงะในไทยขยายตัวมากเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นสมัยใหม่ที่รู้จักกับการใช้เครื่องใช้ไม้สอยอิเล็กทรอนิกส์เสมอๆ
 
 การเติบโตของวัฒนธรรมมังงะในไทยยังสะท้อนให้เห็นผ่านการจัดงานอีเวนต์ต่างๆดังเช่นว่า งานการ์ตูน งานคอสเพลย์ หรือเทศกาลวัฒนธรรมประเทศญี่ปุ่น ซึ่งมีการจัดขึ้นอย่างสม่ำเสมอในหลายจังหวัดทั่วประเทศ กิจกรรมพวกนี้ไม่เพียงแต่บ่งบอกถึงถึงความนิยมชมชอบของมังงะเท่านั้น แม้กระนั้นยังเป็นหลักที่ให้คนที่ให้ความสนใจคล้ายกันได้มาพบปะแลกความคิดเห็น สร้างเครือข่าย และสนับสนุนการผลิตสรรค์ผลงานของตนเอง
 
 ในด้านเศรษฐกิจ อุตสาหกรรมมังงะในไทยก็เติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง มีการจ้างแรงงานด้านการแปล การพิมพ์ การขาย แล้วก็ถึงแม้ว่าจะการผลิตผลงานต้นฉบับโดยนักวาดไทยเองที่ได้รับอิทธิพลจากมังงะญี่ปุ่น ในตอนนี้เริ่มมีนัปัดกวาดไทยคนไม่ใช่น้อยที่สามารถเผยแพร่ผลงานผ่านแพลตฟอร์มระดับนานาชาติ และได้รับการยอมรับจากนักอ่านทั่วโลก
 
 สิ่งสำคัญที่จะทำให้วัฒนธรรมการอ่านมังงะในไทยเติบโตอย่างยั่งยืนเป็น การส่งเสริมจากคนอ่านในด้านลิขสิทธิ์ การเลือกอ่านจากแหล่งที่ถูก การช่วยส่งเสริมผลงานของนักเขียนรวมทั้งนักวาดผ่านช่องทางที่สมควร รวมถึงการผลักดันการศึกษาผ่านมังงะในสถาบันการศึกษา เพื่อให้เด็กแล้วก็เยาวชนได้รับคุณประโยชน์อย่างมากจากสื่อจำพวกนี้
 
 มังงะไม่ได้เป็นเพียงแค่การ์ตูนที่อ่านเพื่อความสนุกสนานร่าเริง แต่เป็นวัสดุที่ทรงอำนาจในการพัฒนาความชำนาญ ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ รวมทั้งความรู้ความเข้าใจในวัฒนธรรมโลก ถ้าสังคมไทยสามารถใช้มังงะให้กำเนิดคุณประโยชน์อย่างประดิษฐ์ ก็จะสามารถปลูกฝังนิสัยรักการอ่านให้กับคนรุ่นหลัง รวมทั้งยกระดับวัฒนธรรมการอ่านในประเทศได้อย่างยั่งยืน